Polish Connection

Masz pytanie? Zadzwoń 58 727 05 55

Poniedziałek - Piątek 0800 - 1600

Masz pytanie? Zadzwoń 58 727 05 55 Poniedziałek - Piątek 0800 - 1600

Polish Connection / Aktualności / Norweskie świadczenia rodzinne, a program 500+

Norweskie świadczenia rodzinne, a program 500+

29 marca 2017

Norweskie świadczenia rodzinne a program „500+”

Zagadnienie zwrotu części barnetrygd w związku z prawem do świadczenia „500+” w Polsce

 

1 kwietnia 2017 roku minie rok od wprowadzenia w Polsce świadczenia 500+, które wg założenia ustawodawców ma za zadanie wspierać finansowo rodziców w wychowywaniu dzieci oraz zwiększyć dzietność w Polsce. Elżbieta Rafalska, minister rodziny, pracy i polityki społecznej poinformowała w rozmowie z Polskim Radiem, że z programu skorzystało dotychczas 3 miliony 820 tysięcy dzieci. Wśród beneficjentów programu są również dzieci rodziców pracujących za granicą, na przykład w Norwegii, mających prawo do świadczeń rodzinnych w tychże krajach.

Wielu z naszych klientów otrzymuje ostatnio z pisma z NAVu z informacją, że rodzinne za okres od 04.2016 do teraz zostało błędnie wypłacone dlatego nadpłacone pieniądze należy zwrócić. W artykule wyjaśniamy na jakiej zasadzie można pobierać świadczenia z obu krajów i co zrobić jeśli dostaliśmy pismo z NAV z żądaniem zwrotu pieniędzy.

Zasady pobierania świadczeń rodzinnych w Norwegii i świadczenia 500+ w Polsce.

  • – Świadczenie „500+” przysługuje z reguły na każde drugie i kolejne dzieci, do momentu ukończenia przez nie 18 roku życia. Jego wysokość to 500 zł na każde dziecko. Świadczenia nie wypłaca się wstecz.
  • – Norweskie barnetrygd (świadczenie rodzinne) przysługuje na każde dziecko a podstawowym warunkiem otrzymania zasiłku jest opłacanie składki ZUS (norw. trygdeavgift) w Norwegii oraz wspólny adres zamieszkania z dzieckiem (w Norwegii bądź w Polsce). Wysokość świadczenia to 970 nok na każde dziecko, do momentu ukończenia przez nie 18 roku życia. Świadczenie wypłaca się maksymalnie do 3 lat wstecz.
  • – W obręgie krajów UE/EOG funkcjonuje zasada koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

 

W przypadku rodzin mieszkających na stałe w Norwegii sytuacja jest najprostsza, gdyż te rodziny pobierają zasiłek rodzinny z NAV i nie mają prawa do świadczeń z Polski.

Gdy jedno z rodziców pracuje w Norwegii, a drugie razem z dziećmi mieszka w Polsce sytuacja jest bardziej skomplikowana i uzależniona od sytuacji zawodowej rodzica, który przebywa w Polsce. Z reguły pierwszeństwo do wypłaty świadczeń ma państwo, w którym się pracuje, a w przypadku wykonywania pracy w dwóch różnych państwach brane jest pod uwagę miejsce zamieszkania dzieci.

Sytuacja nr 1  – Ojciec dzieci pracuje w Norwegii, matka dzieci pracuje w Polsce, dzieci mieszkają w Polsce, liczba dzieci: 2.

Polska jest krajem z pierwszeństwem do wypłaty świadczeń, dla rodzica, który pracuje w Polsce (lub pobiera tu jakiekolwiek wynagrodzenie) zaś świadczenia z Norwegii należy traktować uzupełniająco bo to Polska jest krajem interesów życiowych rodziny.

Matka dziecka powinna złożyć podanie o świadczenie 500+ a ojciec dziecka powinien złożyć podanie o barnetrygd na dwójkę dzieci, informując o prawie żony w Polsce do świadczenia „500+”. W praktyce wygląda to tak, że matka dziecka otrzymuje 500 zł na młodsze dziecko a ojciec dziecka pobiera z NAV świadczenie w wysokości: 2 x 970 nok  – 500 zł.  Gdy dzieci jest trójka: 3 x 970 nok  – 2 x 500 zł,  gdy czwórka: 4 x 970 nok – 3 x 500 zł  itd. Norweski NAV wypłaca w tym przypadku różnicę między świadczeniami. W 2017 roku to 910 nok na dziecko. NAV co roku będzie aktualizował kwotę wypłacaną na dziecko, w oparciu o średni kurs przelicznika walut z NOK/PL z 31 grudnia danego roku. W styczniu 2018 roku każdy rodzic pobierający norweski zasiłek rodzinny na co najmniej dwójkę dzieci dostanie z NAV pismo z informacją o wysokości tej kwoty.

Sytuacja nr 2 – Ojciec dzieci pracuje w Norwegii, matka dzieci nie pracuje w Polsce, dzieci mieszkają w Polsce, liczba dzieci: 2.

Polska jest nadal krajem interesów życiowych rodziny, jednakże to Norwegia powinna wypłacać pełną kwotę świadczenia rodzinnego na dwójkę dzieci, bo pierwszeństwo do wypłaty świadczeń ma państwo, w którym się pracuje a pracuje tylko ojciec – w Norwegii.

Matka dziecka powinna złożyć podanie o 500+ w Polsce a następnie ojciec składa podanie o barnetrygd w Norwegii. Najbardziej prawdopodobnym jest, że matka dziecka dostanie negatywną decyzję w sprawie przyznania 500 PLN,  dzięki czemu ojciec dostanie decyzję o przyznaniu pełnego świadczenia w Norwegii.

W tym przypadku Norwegia będzie wypłacać świadczenie w wysokości 2 x 970 nok. Polska, jako państwo drugie w kolejności może jedynie wypłacić tzw. dodatek dyferencyjny, przypadku kiedy kwota świadczeń rodzinnych przyznanych w Norwegii będzie niższa od kwoty świadczeń należnych w Polsce.

Ważnym jest aby to Polska była krajem, ktory pierwszy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczeń, wtedy Norwegia musi wypłacać barnetrygd bez potrąceń.

Sytuacja nr 3 – Ojciec dzieci pracuje w Norwegii np. od 03.2015 roku, matka dzieci pracuje w Polsce, dzieci mieszkają w Polsce, liczba dzieci: 2. Polak pracujący w Norwegii chce złożyć podanie w kwietniu 2017 roku.

W tym przypadku matka dzieci składa podanie o świadczenie „500+” a ojciec dzieci składa wniosek w NAV o barnetrygd z prośbą o jego wypłatę do 2 lat wstecz. NAV wypłaci świadczenie wstecznie w pełnej wysokości do marca 2016 roku i świadczenie pomniejszone o prawo do 500 PLN w Polsce od kwietnia 2016 roku. Wysokość świadczenia zostanie obliczona następująco:

2 x 970 x 12 miesięcy (kwiecien 2015 do marca 2016) + (2 x 970 nok – 500 zł) x 13 miesięcy.

Dla NAV-u nie jest istotne czy i od kiedy matka dziecka pobiera świadczenie „500+”, wystarczy, że ma do niego prawo od kwietnia 2016 roku.

Sytuacja nr 4 – Ojciec dzieci pracuje w Norwegii np. od 03.2015 roku, matka dzieci nie pracuje w Polsce, dzieci mieszkają w Polsce, liczba dzieci: 2. Polak pracujący w Norwegii chce złożyć podanie w kwietniu 2017 roku.

W tej sytuacji Norwegia jest krajem, który powinien wypłacić świadczenie w pełnej kwocie, do 2 lat wstecz. Matka dziecka powinna uzyskać odmowną decyzję w sprawie „500+” jeszcze zanim ojciec dziecka złoży podanie o barnetrygd w Norwegii. Taka procedura znacznie przyspieszy proces rozpatrywania przez NAV podania i zapewni jego przyznanie bez potrąceń.

Problemy wynikajcące z nazewnictwa i niedoinformowania urzędników  

W Polsce świadczenie „500+” nazywane jest świadczeniem wychowawczym, natomiast w świetle ustawodawstwa międzynarodowego „500+” traktuje się jak zwykłe świadczenie rodzinne, co zrównuje je np. z norweskim barnetrygd. I tu pojawiają się problemy.

Polscy urzędnicy nie mieli pewności w jaki sposób norweski NAV będzie traktował polskie świadczenie i asekuracyjnie radzili często Polakom pracującym w Norwegii aby nadal pobierali barnetrygd i nie wnioskowali o świadczenie „500+”, żeby nie dublować świadczeń. Nie zwracali jednakże klientom uwagi na zasady o których pisaliśmy powyżej:  sytuację zawodową drugiego rodzica i miejsce zamieszkania dzieci. Często również rodzice nie chcieli komplikować sobie życia i z czystej wygody kontynuowali pobieranie świadczeń z Norwegii, nie upewniając się uprzednio czy nie mają pierwszeństwa do pobierania świadczeń w Polsce.

Niestety rodzice pobierający z Norwegii barnetrygd na więcej niż jedno dziecko a mający prawo do świadczenia w Polsce niewłaściwie pobierali świadczenia z Norwegii i będą musieli zwrócić NAV-owi znaczną część pieniędzy pobranych za okres od kwietnia 2016 do teraz. Pytanie – co zrobić z tym problemem, czy uda się odzyskać pieniądze z Polski? Na szczęście sytuacja nie jest przegrana, beneficjent może ubiegać się w Polsce o wypłatę świadczenia „500+” wstecznie, od kwietnia 2016 powołując się na na zasadę koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w krajach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Zastosowane ma  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego  i Rady  (WE)  nr  883/2004 z  dnia  29  kwietnia  2004  r. w  sprawie  koordynacji  systemów  zabezpieczenia  społecznego (Tekst  mający  znaczenie  dla  EOG  i  dla  Szwajcarii) art. 67.

Sytuacja nr 5 i 6 –  ojciec pracuje w Norwegii od 2015 roku i od tego czasu pobiera z NAV barnetrygd na dwójkę dzieci, matka dziecka pracuje w Polsce/ matka dziecka nie pracuje w Polsce. 

Wiemy już, że w takiej sytuacji od kwietnia 2016 matka dziecka powinna starać się przyznanie świadczenia „500+” zaś ojciec dziecka powinien poinformować NAV zmianie sytuacji zasiłkowej. NAV na nowo przeliczyłby wysokość świadczenia a urząd gminy wydałby decyzję o przyznaniu/nieprzyznaniu  świadczenia „500+”. Klient niestety nie poinformował NAV o prawie do pobierania zasiłku z Polski. NAV przy okazji rocznej kontroli dopatruje się niedopełnienia tego obowiązku przez pobierającego zasiłek i nakazuje zwrot znacznej części barnetrygd za miesiące od kwietnia 2016 – kwietnia 2017 oraz na nowo przelicza wysokość świadczenia, już wg nowych zasad. Co robić?

W obu przypadkach (matka dziecka przebywająca w Polsce pracuje / nie pracuje) należy złożyć w Polsce wstecznie podanie o świadczenie „500+” na drugie dziecko powołując się na wspomnianą wyżej na zasadę koordynacji świadczeń i czekać na decyzję urzędu gminy. Nie zaszkodzi równiez napisać do NAV pismo z prośbą o możliwość późniejszego dosłania dokumentów. Radzimy poradzić się prawnika albo radcy prawnego jakie dokumenty należy złożyć w urzędzie gminy bądź ROPS wnioskując o wypłatę świadczenia „500+” wstecznie, gdyż na pewno wniosek spotka się z niechęcią urzędników. Na pewno trzeba będzie złożyć oświadczenie dotyczące ustalenia państwa właściwego do wypłaty świadczeń rodzinnych (do pobrania z  internetu) i  niewykluczone, że jakieś dodatkowe wyjaśnienie.

Jeśli świadczenie „500+” zostanie przyznane – ojciec dzieci pracujący w Norwegii będzie musiał zwrócić pieniądze do NAV za okres wskazany w pismie z decyzją. Urząd norweski zazwyczaj nie robi problemów i zezwala beneficjentom na spłacanie należności w ratach.

Jeśli świadczenie „500+” nie zostanie przyznane – beneficjent może sie odwołać od decyzji NAV argumentując, że to Norwegia zgodnie z zasadą koordynacji świadczeń jest krajem pierwszeństwa do wypłacania świadczeń rodzinnych, w związku z czym nie może wnioskować o zwrot rodzinnego za okres od kwietnia 2016 do teraz i zasiłek powinien być wypłacany w pełnej kwocie 970 nok / dziecko.

Izabela Połeć

Konsultant Polish Connection

Źródła:

https://www.mpips.gov.pl/koordynacja-systemow-zabezpieczenia-spolecznego/unia-europejska/przepisy-unijne-/zmiany-w-przepisach-o-koordynacji/

http://www.polskieradio.pl/7/129/Artykul/1744502,Elzbieta-Rafalska-podsumuje-rok-programu-500

facebook linkedin

Zobacz podobne wpisy

03 stycznia 2024

OGŁOSZENIE O UDOSTĘPNIENIU PLANU POŁĄCZENIA

W związku z zamiarem połączenia spółki pod firmą Roedl Outsourcing spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie, przy ulicy Siennej 73, 00-833 Warszawa, wpisaną do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: 0000039217, REGON: 010011421, NIP: 5260211050, wysokość kapitału zakładowego […]

04 stycznia 2023

Co nowe przepisy w kwestii wynajmu siły roboczej oznaczają dla firm?

Norweski parlament (Stortinget) przyjął znaczne zaostrzenie przepisów, dotyczących wynajmu siły roboczej z agencji pracy (bemanningsforetak). Nowe przepisy wchodzą w życie 1 kwietnia 2023 roku. Dla już zawartych umów między przedsiębiorcami wprowadza sie trzymiesięczny okres przejściowy. Poniżej przedstawiamy zestawienie nowych przepisów i konsekwencji, jakie przepisy te będą miały dla firm wynajmujących siłę roboczą.  Możliwość wynajmu pracowników […]

15 grudnia 2022

Karta podatkowa w Norwegii (Skattekort)

Skattekort – karta podatkowa w Norwegii – podstawowe informacje Norweska karta podatkowa (skattekort) jest obowiązkowym dokumentem dla wszystkich zatrudnionych w Norwegii, niezależnie czy pracuje się dla norweskiego pracodawcy, czy pracodawcy zagranicznego, który w Norwegii prowadzi dany projekt czy osób pobierających świadczenia emerytalne czy inne opodatkowane zasiłki. Od rodzaju karty zależy wysokość miesięcznego wynagrodzenia oraz pobierana […]