Polski a norweski kodeks pracy. 

Najważniejszymi norweskimi dokumentami, które regulują stosunek pracy, są Kodeks Pracy (Arbeidsmiljøloven) oraz Ustawa Urlopowa (Ferieloven), a nad poprawnym egzekwowaniem ich zapisów czuwa norweska Państwowa Inspekcja Pracy. Warunki pracy w Norwegii w dużej mierze są podobne do warunków pracy w Polsce, choć istnieje kilka kluczowych różnic. W tym artykule poruszymy najważniejsze przepisy obowiązujące w miejscu pracy w Norwegii i porównamy do tych, które obecnie obowiązują w Polsce.

Umowa

[NO] Każdy pracownik, pracujący w Norwegii ma prawo do pisemnej umowy o pracę niezależnie od rodzaju zatrudnienia, tj. okresu, na jaki została zawarta czy wymiaru godzin. Umowa o pracę musi zawierać informacje, niezbędne do zawarcia stosunku pracy, w tym m.in.: wynagrodzenie, datę wpływu wynagrodzenia, godziny pracy, dodatek urlopowy i czas obowiązywania umowy. Zatrudnienie na czas nieokreślony jest poprzedzone okresem próbnym. Jego długość powinna być określona przy zawarciu umowy i wynosić nie dłużej niż 6 miesięcy. Ważne jest, by okazać pracodawcy swoją kartę podatkową. W innym przypadku pracodawca będzie zmuszony potrącić 50% podatku z Twojego wynagrodzenia. Warunki zatrudnienia w niektórych branżach regulowane są przez układy zbiorowe, które są negocjowane przez związki zawodowe.

[PL] Umowa o pracę w Polsce podobnie jak w Norwegii powinna zawierać takie elementy, jak strony umowy, rodzaj umowy, datę zawarcia, a także warunki pracy i płacy. Zgodnie z art. 25 kodeksu pracy wyróżnia się 3 podstawowe typy umów o pracę: 

• na okres próbny → nie dłużej niż 3 miesiące 
• na czas określony (w tym umowa na zastępstwo), nie dłuższa niż 33 miesiące,
• na czas nieokreślony.

Strony mogą zawrzeć maksymalnie 3 umowy na czas określony. Po przekroczeniu 33 miesięcy pracy umowa na czas określony przekształca się w umowę na czas nieokreślony.

Czas pracy

[NO] Podstawowy czas pracy nie powinien przekraczać 9h na dobę i 40h na tydzień. Nadgodziny nie powinny być wyższe niż 10h w skali tygodnia, 25h w skali 4 tygodni i 200 godzin w skali 52 tygodni, a jeśli pracujesz w godzinach nadliczbowych, należy Ci się dodatek w wysokości co najmniej 40% ustalonej stawki godzinowej. Jeśli pracujesz dłużej niż 5,5 godziny, masz prawo do przynajmniej jednej przerwy. Jeśli pracujesz 8 godzin, masz prawo do minimum 30-minutowej przerwy. 

[PL] Czas pracy pracownika etatowego nie powinien przekraczać 8h w ciągu doby i 40h w ciągu tygodnia. Liczba nadgodzin w skali roku nie powinna przekroczyć 150h. Pracownik ma prawo do 11h nieprzerwanego odpoczynku w ciągu doby i 35 godzin w danym tygodniu. Pracodawca jest zobowiązany prawnie do przestrzegania powyższych zasad. Podobnie jak w Norwegii pracownik w Polsce, przy 8h pracy ma prawo do minimum 15-minutowej przerwy.

Wynagrodzenie

[NO] Zarobki w Norwegii należą do jednych z najwyższych w Europie. W Norwegii nie obowiązuje jedna powszechna stawka dla wszystkich pracowników. Płacę minimalną regulują układy zbiorowe. W 9 branżach (budownictwo, sprzątanie, hotelarstwo + gastronomia, przemysł stoczniowy, rolnictwo i ogrodnictwo, rybołówstwo, branża elektryczna, drogowy transport towarów, przewozy turystyczne) płaca minimalna zapewniona jest prawnie. Wysokość stawki reguluje również wiek i poziom doświadczenia. Dla przykładu:

• w branży sprzątającej minimalna stawka to 196,04 koron na godzinę,
• w branży budowlanej minimalna stawka to 220 koron na godzinę,
• w branży transportowej minimalna stawka to 185,50 koron na godzinę, 
• w branży noclegowo-gastronomicznej minimalna stawka 175,47 koron na godzinę,
• w branży elektrycznej minimalna stawka to 196,47 koron na godzinę.

Średnie zarobki w Norwegii zależą od wielu czynników, m.in. od branży, doświadczenia czy kwalifikacji. SBB (Norweski Urząd Statystyczny) podaje, że średnie miesięczne zarobki w Norwegii wynoszą 50 790 NOK, czyli, 22 914,67 złotych (8.02.2022), przy czym zarobki kobiet są nieco niższe niż mężczyzn:

• Mężczyźni: 53 710 NOK, czyli ok. 25 500 zł
• Kobiety: 47 190 NOK, czyli ok. 22 300 zł

[PL] Płaca minimalna w Polsce w roku 2022 wynosi 3010 zł brutto, czyli 2363,56 zł, a minimalna stawka godzinowa wynosi 19,70 brutto. Obie stawki to absolutne minimum, które należy wypłacić każdemu pracownikowi, bez względu na branżę. W lipcu 2022 roku Główny Urząd Statystyczny podał średnie wynagrodzenie Polaków. Jest to kwota 6554,87 zł brutto (stan w czerwcu 2022).

Urlop

[NOK] Zgodnie z norweską ustawą urlopową wszystkim pracownikom przysługuje 25 dni urlopu wypoczynkowego w roku. W Norwegii dni robocze liczone są od poniedziałku do soboty. Pracownik ma prawo i obowiązek wykorzystać urlop w całości, a pracodawca, podobnie jak w Polsce, jest zobowiązany dopilnować, by pracownik wykorzystał przysługujące mu dni wolne. Za niewykorzystane dni urlopowe nie można otrzymać ekwiwalentu pieniężnego. W okresie wakacyjnym tj. od 1 czerwca do 30 września pracownik ma prawo skorzystania z 3 tygodni urlopu bez przerwy.

Dodatek urlopowy (ferienpenger) jest wypracowywany na następny rok kalendarzowy i wypłacany w roku następnym przed pójściem na urlop. Standardowa stawka wynosi 10,2% Twojego wynagrodzenia brutto. Pracownicy, którzy ukończyli 60 rok życia, mają prawo do świadczenia wynoszącego 12,5%.

[PL] Zgodnie z kodeksem pracy każdej zatrudnionej na umowę o pracę osobie przysługuje prawo do 20 (jeżeli pracownik przepracował łącznie mniej niż 10 lat) lub 26 dni urlopu wypoczynkowego (jeżeli pracownik przepracował na umowę o pracę minimum 10 lat). Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy określa się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niektórym pracownikom przysługuje wyższy wymiar urlopu, np. nauczycielom, pracownikom socjalnym, osobom z orzeczeniem o niepełnosprawności, sędziom i prokuratorom. Zaległy urlop należy wykorzystać do końca września kolejnego roku kalendarzowego. Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na kilka części, ale należy pamiętać, by przynajmniej jedna część urlopu trwała nieprzerwanie przez 14 dni kalendarzowych.

Rozwiązanie umowy

[NO] Wypowiedzenie umowy, zarówno przez pracownika jak i przez pracodawcę powinno być złożone w formie pisemnej i własnoręcznie podpisane. Umowa o pracę powinna zawierać okres wypowiedzenia. W zależności od stażu pracy i wieku możemy wyróżnić następujące okresy wypowiedzenia:

• okres próbny – 14 dni,
• pracownik zatrudniony mniej niż 5 lat → 1 miesiąc,
• pracownik zatrudniony 5 – 9 lat→ 2 miesiące,
• pracownik zatrudniony 10 lat lub więcej w wieku poniżej 50 lat → 3 miesiące,
• pracownik zatrudniony 10 lat lub więcej w wieku 50-54 lata → 4 miesiące,
• pracownik zatrudniony 10 lat lub więcej w wieku 55-59 lat → 5 miesięcy,
• pracownik zatrudniony 10 lat lub więcej w wieku 60 i więcej lat → 6 miesięcy.

W przypadku zwolnień grupowych (rozwiązanie minimum 10 umów w ciągu 30 dni) wypowiedzenie powinno być zgłoszone lokalnym władzom i skonsultowane z przedstawicielem pracowników. Pracodawca ma obowiązek wystawienia świadectwa pracy i rozliczenia wszystkich świadczeń urlopowych.

[PL] Umowa o pracę może być rozwiązana zarówno przez pracodawcę, jak i przez pracownika z uwzględnieniem: porozumienia stron, oświadczenia jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia, oświadczenia jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia, upływu czasu, na jaki została zawarta. Wypowiedzenie umowy musi być przedstawione w formie pisemnej, dostarczone do rąk osobistych lub przesłane drogą pocztową, listem poleconym. Okres wypowiedzenia jest zależny od przepracowanego stażu pracy w firmie:

• do 6 miesięcy – okres wypowiedzenia to 2 tygodnie,
• od 6 miesięcy do 3 lat – okres wypowiedzenia to 1 miesiąc,
• powyżej 3 lat – okres wypowiedzenia to 3 miesiące.

Podsumowanie

Znajomość praw i obowiązków w pracy jest niezwykle ważna i pozwala na uniknięcie wielu niepotrzebnych nieporozumień. Jeśli Twoja firma firma realizuje kontrakt w Norwegii i potrzebujesz pomocy z formalnościami, zgłoś się do nas! Zadzwoń na numer +48 727 05 55 lub wyślij maila na adres office@polishconnection.no.