VALDRES – KRAINA LUDZI LODU I TROLLI

Trzy godziny autobusem lub 25 minut samolotem z Oslo znajduje się jeden z najpiękniejszych regionów Norwegii – Valdres. Ośnieżone szczyty, liczne jeziora, drewniane kościółki oraz wielokilometrowe szlaki piesze, rowerowe, konne i narciarskie czynią z tego terenu jedno z najlepszych miejsc na spędzenie wolnych dni – czy to zimą, czy latem.

Valdres od dawna cieszy się wśród aktywnych Norwegów niesłabnącą popularnością. Wielkiej ilości szlaków i tras region zawdzięcza fakt, że ciężko trafić na zatłoczone miejsce. Coś dla siebie znajdą tu miłośnicy wędrówek pieszych, rowerowych i konnych, a zimą także narciarskich. Rzeki i jeziora obfitują w ryby, rozrzucone wśród gór miejscowości takie jak Beitostølen, Vang czy Tisleidalen w hoteliki, pensjonaty, kwatery prywatne i campingi, a same góry w gościnne hytty oraz chodzące luzem owce, owce i jeszcze więcej owiec (krowy też się zdarzają).

W samym centrum

Najlepszą chyba bazą wypadową jest główne miasto Valdres – Fagernes. Miasteczko, w którym mieszkała kiedyś Margit Sandemo, autorka „Sagi o Ludziach Lodu”, rozłożyło się u stóp i na zboczach gór wznoszących się nad malowniczym Strondafjorden. Można tu dotrzeć z Oslo autobusem lub samolotem. Fagernes Leirin to jedno z najmłodszych i najwyżej położonych lotnisk w kraju (nie wspominając o tym, że jedno z najbardziej malowniczych). Na trasie terminal – centrum miasta kursują taksówki.

W samym Fagernes warto odwiedzić Valdres Folkemuseum –skansen na półwyspie Storøya. Można tam zajrzeć do autentycznych domów i budynków gospodarskich sprzed lat, organizowane są także warsztaty i wystawy sztuki ludowej oraz regionalnego rzemiosła. Północno-wschodnia część wyspy, odgrodzona od głównego kompleksu, nie może się pochwalić wieloma zabytkowymi budynkami, można się tam jednak natknąć na miejsca pochówku, czarne jagody i… żywe zwierzęta, które chodzą tam luzem. Muzeum dysponuje ponadto pięknym, położonym nad samą wodą amfiteatrem, w którym organizowane są (również nocą) przedstawienia teatralne.

Odważni i głodni nowych wrażeń powinni wybrać się do Fagernes na przełomie października i listopada, w czasie trwania Norsk Rakfiskfestival. Impreza, zorganizowana po raz pierwszy w 1990 roku, przyciąga dziś ponad 20 000 gości, którzy przybywają tłumnie, by spróbować norweskiego specjału – rakfisk. Ów delikates to nic innego jak sfermentowana ryba słodkowodna, której sposób przyrządzania przypomina nieco kiszenie kapusty. Uwaga – nie polecana osobom o obniżonej odporności i kobietom w ciąży!

Powiew średniowiecza

Valdres jest ważnym regionem na mapie norweskich kościołów palowych – na stosunkowo niewielkim obszarze zachowało się ich sześć (ogółem w Norwegii znajduje się ich 28): Hedalen Stavkirke, Hegge Stavkirke, Høre Stavkirke, Lomen Stavkirke, Reinli Stavkirke i Øye Stavkirke. Ten ostatni, chyba najbardziej ze wszystkich przypominający świątynię Wang z Karpacza, ma bardzo ciekawą historię. Pierwotnie stał w innym miejscu, zwrócony w stronę jeziora Vangsmjøsa, ale w połowie XVIII wieku postawiono tam nowy kościół. Gdy w latach trzydziestych XX wieku naprawiano fundamenty „nowej” świątyni, dosłownie pod podłogą odkryto budulec średniowiecznego kościoła, który trzydzieści lat później postawiono ponownie tam, gdzie stoi do dziś. Kościółki są latem otwarte dla zwiedzających, za bilet dla osoby dorosłej trzeba zapłacić od 40 do 60 NOK.

Dom Olbrzymów

Pod tą groźnie brzmiącą nazwą ukrywa się łańcuch najwyższych gór w Norwegii z najwyższym szczytem – Galdhøpiggen (choć może się to wydawać dziwne – mierzy on „tylko” 2469 m n. p. m, a więc mniej niż nasze Rysy). Pasmo gór, poprzedzielanych malowniczymi jeziorami, objęto ochroną w ramach Jotunheimen National Park. To doskonałe miejsce do wędrówek i wspinaczek górskich – warto wspomnieć, że wśród pierwszych zdobywców najtrudniejszych szczytów i przejść byli polscy alpiniści. Latem po jeziorach Gjende i Bygdin pływają statki – rejs jest niezapomnianą atrakcją, zwłaszcza jeśli ktoś nie ubierze się wystarczająco ciepło (nawet latem kurtka i rękawiczki mogą okazać się niezbędne).

Osoby mieszkające w Oslo, które nie mogą sobie pozwolić na dłuższy wyjazd, mogą latem skorzystać z oferty jednodniowej „Wycieczki okrężnej” – Rundtur. Autobusem z Oslo dojedziemy do Fagernes, tam przesiądziemy się na autobus do Bygdin, w Bygdin zaś zaokrętujemy się na pływający po jeziorze od dokładnie stu lat stateczek M/B Bitihorn, który zabierze nas na rejs po położonym na wysokości ok. 1050 m n. p. m. jeziorze Bygdin. Podczas wycieczki będziemy mogli podziwiać pokryte śniegiem norweskie dwutysięczniki i niesamowicie przejrzystą (i lodowatą przy okazji) wodę jeziora. M/B Bitihorn przybija do brzegu w Eidsbugarden i stamtąd pojedziemy busikiem do Tyinkrysset, skąd zabierze nas wracający do Fagernes autobus. A z Fagernes pozostaje nam już droga z powrotem do Oslo. Wszystko to na jednym bilecie. Istnieje również możliwość odbycia wycieczki w dwa dni z noclegiem w Eidsbugarden.

Podsumowując, Valdres to piękny region, oferujący niesamowite możliwości aktywnego spędzania czasu zarówno dla wytrawnych wędrowców, jak i dla początkujących i rodzin z dziećmi. Miejsce to nie jest tak znane za granicą jak Flåm, Lofoty czy Nordkapp… ale może tak właśnie jest najlepiej?

P.S. Wybierającym się do tego pięknego regionu chciałabym dać jeszcze jedną dobrą radę – należy brać ze sobą ubrania na każdą okazję. Norweskie góry, choć piękne, potrafią być bezlitosne – śniegu można spodziewać się od września do maja.

Autor: Magdalena Ułas

Zdjęcia: Magdalena Ułas

Przydatne strony www:

www.valdres.com

www.miljødirektoratet.no/no/Tema/Verneomrader/Norges-nasjonalparker/Jotunheimen/